Maarif Vakfı YTÖ Programı
GİRİŞ
“Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni” esas alınarak geliştirilen “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı”; yurt içinde veya yurt dışında örgün ve yaygın eğitim kapsamında Türkçe öğrenenler, öğreticiler, öğretim materyali hazırlayıcı ve sınav uygulayıcıları için temel dayanak ve yaklaşımları, amaçları, seviyelere ve becerilere göre kazanımları, ölçme ve değerlendirme sürecini, dil öğretimi içeriklerini düzenleyen ve dil öğretimi standartlarını belli çerçevede yapılandıran bir öğretim programı olarak hazırlanmıştır.
Uluslararası ölçekte Türk dili ve kültürüne yönelik artan ilgi ve Türkçeyi öğrenme talebi, bölgesel ve küresel hareketlilikler neticesinde Türkiye üzerinde yoğunlaşan göç dalgası ve bu sürecin ortaya çıkardığı sosyo-kültürel uyum meselesi, uluslararası öğrenci hareketliliği, siyasal, sosyal ve ekonomik gelişmeler Türkçenin öğretimini stratejik bir konuma getirmiştir. Dolayısıyla Türkçenin yurt içi ve yurt dışında yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili gelişmeler bu alana yönelik bir Türkçe öğretim programının hazırlanmasını zorunlu kılmıştır.
Avrupa’da Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni (CEFR) esas alınarak hazırlanmış başvuru rehberleri olduğu bilinmektedir. Almanca için Goethe Enstitüsü (Profile Deutsch A1-C2), İngilizce için The English Profile (A1-B2) (http:// wp.ffzg.unizg.hr/ffpress/), İspanyolca için Cervantes Enstitüsü (A1-C2) başvuru rehberini yayımlamıştır (www.cervantes.es). Bu dillerden başka Fransızca (B2), Gürcüce (A1, A2, B1, B2), Yunanca (A1), İtalyanca (A1, A2, B1, B2), Norveççe, Portekizce ve Çekçe (A1, A2, B2) başvuru rehberleri farklı tarihlerde hazırlanmıştır (Polat vd., 2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine yönelik yukarıda sözü edilen başvuru rehberleri esas alınarak Yusuf Polat vd. (2018) tarafından A1 öncesi için bir Başvuru Rehberi hazırlanmıştır. Ayrıca Ankara Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından da 2015 yılında bir proje kapsamında yabancılara Türkçe öğretimi programı hazırlandığı bilinmektedir. Fakat sözü edilen programın proje kapsamında kaldığı ve uygulama için değerlendirilmediği söylenebilir (2015, Ankara TÖMER). Dolayısıyla Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni temelinde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine esas teşkil edecek, dil öğretim standartlarının belirlendiği bir öğretim programı, Türkçe öğretimi ve sınav uygulama süreçlerinin sağlıklı ve objektif yürütülebilmesi ve sürdürülebilmesi için bu alanın temel ihtiyacı olarak görülmektedir.
Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programının düzenlenmesi ve geliştirilmesinde, Türkiye Maarif Vakfı tarafından 21.08.2019 tarihinde yayımlanan “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı” esas alınmıştır. Bu çerçevede Millî Eğitim Bakanlığı ile Türkiye Maarif Vakfı arasında 11.11.2019 tarihinde imzalanan iş birliği protokolü kapsamında mevcut Programa, Türkiye’de Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine yönelik izlenceler eklenmiştir. Program, “Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni”nde belirtilen dil düzeyleri (A1, A2, B1, B2, C1)’ne göre örgün (okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim) ve yaygın eğitimde kullanılmak üzere hazırlanmıştır. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı sekiz bölüm ile “Sözlük” ve “Kaynakça” başlıklarından oluşmaktadır. Birinci bölümde programın temel dayanakları ve yaklaşımı ile ilgili bilgiler verilmiş, ikinci bölümde programın amaçları sıralanmıştır. Üçüncü bölümde programın genel yapısı ve kademelendirilmesi ile ilgili hususlara yer verilmiştir. Ölçme-değerlendirme yaklaşımını ele alan dördüncü bölümü, programın uygulanması ile ilgili önerileri içeren beşinci bölüm izlemektedir. Altıncı bölümde temel dil becerilerine ilişkin kazanım listeleri, yedinci bölümde ise dil yapılarını düzeylere göre aşamalandıran tablolar sunulmuştur.
Sekizinci bölümde programın kademelere göre oluşturulmuş izlenceleri yer almaktadır. Ayrıca bu bölümde okul öncesine yönelik kuramsal bilgi ve uygulamaları içeren açıklamalara ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir. Sözlük başlığı altında ise programda kullanılan terim ve kavramları izah eden tanım ve açıklamalar bulunmaktadır. Programın hazırlanmasında yararlanılan kaynaklar ise “Kaynakça” başlığı altında sıralanmıştır.
İçindekiler
SUNUŞ ……………………………………………………………………………………………………………. 7
TEŞEKKÜR ……………………………………………………………………………………………………… 9
GİRİŞ …………………………………………………………………………………………………………….10 1.
Programın Temel Dayanakları ve Yaklaşımı………………………………………………….12 1.1.
Temel Dayanaklar……………………………………………………………………………………….12 1.2.
Programın Temel Yaklaşımı …………………………………………………………………………13 2.
Programın Genel Amaçları …………………………………………………………………………..23 3.
Programın Yapısı ………………………………………………………………………………………….23 3.1.
Programın Kademelere Göre Yapılandırılması ………………………………………………..24 3.1.1.
Okul Öncesi …………………………………………………………………………………………….27 3.1.2.
İlköğretim I. Kademe (İlkokul)……………………………………………………………………..28 3.1.2.1.
İlk Okuma Yazma Öğretimi…………………………………………………………………..29 3.1.3
İlköğretim II. Kademe (Ortaokul) …………………………………………………………………31 3.1.4.
Ortaöğretim (Lise)……………………………………………………………………………………. 32 4.
Programın Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı ……………………………………………..33 5.
Programın Uygulanmasına Dair Öneriler……………………………………………………….36 6.Kazanımlar………………………………………………………………………………………………….38 6.1.
Becerilere Göre Kazanım Listeleri …………………………………………………………………39 6.1.1.
Dinleme/İzleme Becerisi Kazanım Listeleri ………………………………………………….39 6.1.2.
Sözlü Etkileşim Becerisi Kazanım Listesi …………………………………………………….51 6.1.3.
Sözlü Üretim Becerisi Kazanım Listesi……………………………………………………….. 61 6.1.4.
Okuma-Anlama Becerisi Kazanım Listesi ……………………………………………………71 6.1.5.
Yazma Becerisi Kazanım Listesi………………………………………………………………..84 6.2.
Seviyelere Göre Kazanım Listeleri…………………………………………………………………98 6.2.1.
A1 Seviyesi Kazanım Listeleri……………………………………………………………………98 6.2.2.
A2 Seviyesi Kazanım Listeleri………………………………………………………………….111 6.2.3.
B1 Seviyesi Kazanım Listeleri………………………………………………………………….121 6.2.4.
B2 Seviyesi Kazanım Listeleri………………………………………………………………….134 6.2.5.
C1 Seviyesi Kazanım Listeleri………………………………………………………………….146 7.
Seviyelere Göre Dil Yapıları Listesi……………………………………………………………..156 8.
Programın Kademelere Göre İzlence Bölümü ………………………………………………….160 8.1.
Programın Okul Öncesi Bölümü…………………………………………………………………..160 8.1.1.
Giriş …………………………………………………………………………………………………….160 8.1.2
Okul Öncesi Dönemde Dil Gelişimi ……………………………………………………………160 8.1.3
Programın Okul Öncesi Bölümünün Genel Amaçları ……………………………………163 8.1.4
Okul Öncesi Türkçe Eğitimi Uygulama İlkeleri……………………………………………..163 8.1.5.
Okul Öncesi Türkçe Eğitiminde Öğretmenin Rolü ……………………………………….164 8.1.6.
Yöntem ve Teknikler ………………………………………………………………………………165 8.1.7.
Eğitim Ortamı ve Materyaller……………………………………………………………………167 8.1.8.
Okul Öncesi Türkçe Öğretiminde Sınıf Dili ve Yönergeler…………………………….167 8.1.9.
Ölçme ve Değerlendirme ………………………………………………………………………..168 8.1.10.
Kazanımlar …………………………………………………………………………………………170 8.1.10.1.
Becerilere Göre Kazanım Listeleri…………………………………………………..171 6 8.1.11.
Okul Öncesi Bölümü İzlence Tabloları ……………………………………………………..173 8.2.
İzlencelerin Her Aşamasında ve Her Kademede Kullanılacak Ortak Kazanımlar …203 8.3.
Programın İlköğretim I. Kademe (İlkokul) (7-10 Yaş Grubu) İzlence Tabloları ……..205 8.3.1.
A1 (A1.1) İzlence Tablosu………………………………………………………………………..205 8.3.2.
A1 (A1.2) İzlence Tablosu………………………………………………………………………..218 8.3.3.
A1 (A1.3) İzlence Tablosu………………………………………………………………………..230 8.3.4.
A1 (A1.4) İzlence Tablosu………………………………………………………………………..242 8.3.5.
A2 (A2.1) İzlence Tablosu (Yurt-içi) …………………………………………………………..256 8.3.6.
A2 (A2.2) İzlence Tablosu (Yurt-içi) …………………………………………………………..268 8.4.
Programın İlköğretim II. Kademe (Ortaokul) (11-14 Yaş Grubu) İzlence Tabloları..281 8.4.1.
A1 İzlence Tablosu …………………………………………………………………………………281 8.4.2.
A2 (A2.1.) İzlence Tablosu……………………………………………………………………….299 8.4.3.
A2 (A 2.2.) İzlence Tablosu……………………………………………………………………..315 8.4.4.
A2 (A 2.3.) izlence Tablosu……………………………………………………………………..326 8.4.5.
B1 izlence Tablosu (Yurt-içi) ……………………………………………………………………339 8.5.
Programın Ortaöğretim (Lise) İzlence Tabloları ……………………………………………..349 8.5.1.
Ortaöğretim A1 İzlence Tablosu………………………………………………………………..349 8.5.2.
Ortaöğretim A2 İzlence Tablosu………………………………………………………………..369 8.5.3.
Ortaöğretim B1 İzlence Tablosu………………………………………………………………..389 8.5.4.
Ortaöğretim B1 + İzlence Tablosu……………………………………………………………..407 8.5.5.
Ortaöğretim B2 İzlence Tablosu………………………………………………………………..426 8.5.6.
Ortaöğretim C1 İzlence Tablosu ……………………………………………………………….446
Sözlük ………………………………………………………………………………………………………….466 KAYNAKÇA…………………………………………………………………………………………………..472
