Yabancılar için Türkçe “Dolaylı Anlatım – Soru Cümleleri”

DOLAYLI ANLATIM

 

Soru Cümlelerinde Dolaylı Anlatım

İçinde “mı, mi, mu, mü” soru ekleri bulunan doğrudan anlatım cümlelerini aşağıdaki ekler yardımı ile dolaylı anlatım olarak kullanabiliriz.

 

Şimdiki Zaman? Görülen Geçmiş Zaman?      Duyulan Geçmiş Zaman? Geniş Zaman?

Fiil + -(y)Ip    Fiil + mA+ -DIk+ İyelik Eki + Belirtme Eki

 

Benim	gidip gitmediğimi sordu.
Senin	gidip gitmediğini sordu.
Onun	gidip gitmediğini sordu.
Bizim	gidip gitmediğimizi sordu.
Sizin	gidip gitmediğinizi sordu.
Onların	gidip gitmediklerini sordu.

 

Örnek Cümleler

Ali Hoca, sınıfa “Ödevinizi yaptınız mı?” diye sordu.

Ali Hoca, sınıfa ödevlerini yapıp yapmadıklarını sordu.

 

Annem, kardeşime “Yemeğini yedin mi? diye sordu.

Annem, kardeşime yemeğini yiyip yemediğini sordu.

 

Babam, bana “Şimdi yurtta mı kalıyorsun?” diye sordu.

Babam, bana şimdi yurtta kalıp kalmadığımı sordu.

 

Öğretmen, öğrencilere “Tüm dilbilgisi konularını anladınız mı?” diye sordu.

Öğretmen, öğrencilere tüm dilbilgisi konularını anlayıp anlamadıklarını sordu.

 

Polis, dışarıda gezen insanlara “Virüse karşı önlem aldınız mı?” diye sordu.

Polis, dışarıda gezen insanlara virüse karşı önlem alıp almadıklarını sordu.

 

Murat, bana “Ahmet bugün okula gitmiş mi?” diye sordu.

Murat, bana Ahmet’in bugün okula gidip gitmediğini sordu.

 

Ev sahibi, misafirlere “Türk kahvesi içer misiniz?” diye sordu.

Ev sahibi misafirlere Türk kahvesi içip içmediklerini sordu.

 

Murat, bana “Her yaz tatile gider misiniz?” diye sordu.

Murat, bana her yaz tatile gidip gitmediğimi sordu.

 

Doktor, hastaya “Sigara içiyor musunuz?” diye sordu.

Doktor hastaya sigara içip içmediğini sordu.

 

Annem, “Kardeşin ödevlerini yapmış mı?” diye sordu.

Annem kardeşimin ödevlerini yapıp yapmadığını sordu.

 

Ali, Murat’a “Senin araban var mı?” diye sordu.

Ali, Murat’a arabası olup olmadığını sordu.

 

NOT: Soru cümlesi “mı, mi, mu, mü” soru ekleri ile oluşuyorsa;

Fiil + -(y)Ip    Fiil + mA+ -DIk+ İyelik Eki + Belirtme Eki ile dolaylı anlatıma çevirebiliriz.

• Öğretmen, Ali’ye “Ödevlerini yaptın mı?” diye sordu.
• Öğretmen, Ali’ye ödevlerini yapıp yapmadığını sordu.

Soru cümlesi “Ne, Nerede, Ne zaman, Neden, Niçin, Kim, Kime, Kimde, Kimden, Hangi, Nasıl, Neden vb. soru kelimeleri oluşuyorsa;

(Soru Kelimeleri) Fiil + (mA)+ -DIk+ İyelik Eki + Belirtme Eki ile dolaylı anlatıma çevirebiliriz.

• Öğretmen, Ali’ye “Ödevlerini neden yapmadın?” diye sordu.
• Öğretmen, Ali’ye ödevlerini neden yapmadığını sordu.

 

 Birlikte Yapalım:

• İşçiler, patrona “Maaşımıza zam yaptınız mı? diye sordu.

________________________________________________________________.

• Kardeşim, babama “Bana bisiklet aldın mı?” diye sordu.

________________________________________________________________.

• Komşum, bize “Çarşıdan gelirken bana iki ekmek aldın mı?” diye sordu.

________________________________________________________________.

• Öğretmen, öğrencilerine “Yeni anlattığım konuyu anladınız mı?” diye sordu.

________________________________________________________________.

• Babam, bana “Sınavların hepsinden başarılı oldun mu?” diye sordu.

________________________________________________________________.

• Öğrenciler, öğretmene “Dün ders anlattınız mı?” diye sordu.

________________________________________________________________.

• Doktor, hastaya “Virüs varken sokağa çıktınız mı?” diye sordu.

________________________________________________________________.

• Ayşe, Ahmet’e “İstanbul’u beğeniyor musun? ?” diye sordu.

________________________________________________________________.

• Ali, bana “Her sabah spor yapar mısın? diye sordu.

________________________________________________________________.

• Necla, Murat’a “Her sabah parkta koşar mısın?” diye sordu.

________________________________________________________________.

 

Gelecek Zaman

Fiil + -(y)Ip         Fiil + mA+ -(y)AcAk + İyelik Eki + Belirtme Eki

 

Benim	gidip gitmeyeceğimi sordu.
Senin	gidip gitmeyeceğini sordu.
Onun	gidip gitmeyeceğini sordu.
Bizim	gidip gitmeyeceğimizi sordu.
Sizin	gidip gitmeyeceğinizi sordu.
Onların	gidip gitmeyeceklerini sordu.

 

Örnekler

Öğrenciler, Öğretmene, “Yarın ders olacak mı?” diye sordu.

Öğrenciler öğretmene yarın ders olup olmayacağını sordu.

 

Babam, bana “Bu yıl okul bitecek mi?” diye sordu.

Babam, bana bu yıl okulun bitip bitmeyeceğini sordu.

 

Ayşe “Bu yaz tatile çıkacak mısınız?” diye sordu.

Ayşe bu yaz tatile çıkıp çıkmayacağımı sordu.

 

Annem, “Akşam çarşıya gidecek misin?” diye sordu.

Annem akşam çarşıya gidip gitmeyeceğimi sordu.

 

Kardeşim, babama “Okul bittikten sonra bana bir bisiklet alacak mısın?” diye sordu.

Kardeşim, babama okul bittikten sonra ona bir bisiklet alıp almayacağını sordu.

 

Görevli, müşteriye “Bilet alacak mısınız?” diye sordu.

Görevli, müşteriye bilet alıp almayacağını sordu.

 

NOT: Soru cümlesi “mı, mi, mu, mü” soru ekleri ile oluşuyorsa;

Fiil + -(y)Ip    Fiil + mA+ -(y)AcAk+ İyelik Eki + Belirtme Eki ile dolaylı anlatıma çevirebiliriz.

• Öğretmen, Ali’ye “Ödevlerini yapacak mısın?” diye sordu.
• Öğretmen, Ali’ye ödevlerini yapıp yapmayacağını sordu.

Soru cümlesi “Ne, Nerede, Ne zaman, Neden, Niçin, Kim, Kime, Kimde, Kimden, Hangi, Nasıl, Neden vb. soru kelimeleri oluşuyorsa;

(Soru Kelimeleri) Fiil + (mA)+ -(y)AcAk+ İyelik Eki + Belirtme Eki ile dolaylı anlatıma çevirebiliriz.

• Öğretmen, Ali’ye “Ödevlerini ne zaman yapacaksın?” diye sordu.
• Öğretmen, Ali’ye ödevlerini ne zaman yapacağını sordu.

 

Birlikte Yapalım

Annem, bana “Yarın okula gidecek misin? diye sordu.

____________________________________________________________.

Öğrenciler, öğretmene “Tömer ne zaman açılacak? diye sordu.

____________________________________________________________.

Annem, bana “Yarın hava nasıl, yağmur yağacak mı? diye sordu.

____________________________________________________________.

Arkadaşım, bana “Tömer bittikten sonra ülkene dönecek misin? diye sordu.

____________________________________________________________.

Ayşe, Ali’ye “Yarın çarşıya çıkacak mısın? diye sordu.

____________________________________________________________.

Babam, anneme “Bu yaz tatile çıkacak mıyız? diye sordu.

____________________________________________________________.

Kardeşim, anneme “Okul bittikten sonra bana bisiklet alacak mısınız? diye sordu.

____________________________________________________________.

Öğrenciler, öğretmene “Sınav 3 saat mi olacak? diye sordu.

____________________________________________________________.

İşçiler, patrona “Maaşımıza zam yapacak mısınız? diye sordu.

____________________________________________________________.

Ben, eşime “Bu yıl yeni bir araba alacak mıyız? diye sordum.

____________________________________________________________.