Yabancılar için Türkçe “Dolaylı Anlatım – Fiil Cümleleri”

DOLAYLI ANLATIM

 

Fiil Cümlelerinde Dolaylı Anlatım

Başka bir kişiye ait olan bir sözün, diğer kişilere aktarılırken; bu sözü kendi cümlemizle anlatılmasıdır. Başkasına ait olan sözü kendi cümlemizin içinde değiştirerek yeniden söyleriz.

 

Şimdiki Zaman	Fiil + -DIk + İyelik Eki + Belirtme Eki Fiil + mA + -DIk + İyelik Eki + Belirtme Eki (-)
Görülen Geçmiş Zaman
Duyulan Geçmiş Zaman
Geniş Zaman

 

Benim	gittiğimi	okumadığımı
Senin	gittiğini	okumadığını
Onun	gittiğini	okumadığını
Bizim	gittiğimizi	okumadığımızı
Sizin	gittiğinizi	okumadığınızı
Onların	gittiklerini	okumadıklarını

 

Örnek Cümleler: Şimdiki Zaman

Selma “Her gün bahçede spor yapıyorum.” dedi.

• Selma her gün bahçede spor yaptığını söyledi.

Biz herkese “Şu an çalışmıyoruz.” dedik.

• Biz herkese şu an çalışmadığımızı söyledik.

Ali “Yeni işimde çok para kazanıyorum.” dedi.

• Ali yeni işinde çok para kazandığını söyledi.

Şoför “Otobüsümüz hareket ediyor.” dedi.

• Şoför otobüsümüzün hareket ettiğini söyledi.

Esra bana “Şu an sınavlara çalışıyorum” dedi.

• Esra bana şu an sınavlara çalıştığını söyledi.

Murat bize “Her sabah saat 7’de kalkıyorum ve kitap okuyorum.” dedi.

• Murat bize her sabah saat 7’de kalktığını ve kitap okuduğunu söyledi.

Selma bana “Misafirler için yemek hazırlıyorum.” dedi.

• Selma bana misafirler için yemek hazırladığını söyledi.

Enes bize “Artık sigara içmiyorum.” dedi.

• Enes bize artık sigara içmediğini söyledi.

 

Örnek Cümleler: Geçmiş Zaman

Ayşe, öğretmene “Konuları anlamadım.” dedi.

• Ayşe, öğretmene konuları anlamadığını söyledi.

Murat, Ahmet’e “Dün tüm sınıf pikniğe gittik.” dedi.

• Murat, Ahmet’e dün tüm sınıfın pikniğe gittiğini söyledi.

Ali bana, “Son zamanlarda hava iyice ısındı.” dedi.

• Ali bana son zamanlarda havanın iyice ısındığını söyledi.

Selma bana “Bugün ders çok geç bitti.” dedi.

• Selma bana bugün dersin çok geç bittiğini söyledi.

Ali arkadaşlarına “bugün hiç yorulmadım.” dedi.

• Ali arkadaşlarına bugün hiç yorulmadığını söyledi.

Ali “Ahmet tatilden dönmüş.” dedi.

• Ali, Ahmet’in tatilden döndüğünü söylemiş.

Selma, bana “Telefonumu evde unutmuşum.” dedi.

• Selma, bana telefonunu evde unuttuğunu söyledi.

Murat, “Ali bugün okula gitmemiş.” dedi.

• Murat Ali’nin bugün okula gitmediğini söylemiş.

Özgür, bana “Ben daha önce İstanbul’a hiç gitmedim.” dedi.

• Özgür bana kendisinin daha önce hiç İstanbul’a gitmediğini söyledi.

Annem, bana “Bugün niçin okula gitmedin?” diye sordu.

• Annem bana bugün niçin okula gitmediğimi sordu.

 

Örnek Cümleler: Geniş Zaman

Ramazan Hoca “Her sabah bir saat koşarım.” dedi.

• Ramazan Hoca her sabah bir saat koştuğunu söyledi.

Ayşe “Kıyafetlerimi kendim yıkarım.” dedi.

• Ayşe kıyafetlerini kendisinin yıkadığını söyledi.

Ömer bana “Yalancı insanları hiç sevmem.” dedi.

• Ömer bana yalancı insanları hiç sevmediğini söyledi.

Ahmet, Ayşe’ye “Her yaz Bodrum’a tatile giderim.” dedi.

• Ahmet, Ayşe’ye her yaz Bodrum’a tatile gittiğini söyledi.

Esra, bana “Çilekli dondurmayı hiç sevmem.” dedi.

• Esra bana çilekli dondurmayı hiç sevmediğini söyledi.

Fatma, Murat’a “Ben yemek yapmayı bilmem.” dedi.

• Fatma, Murat’a kendisinin yemek yapmayı bilmediğini söyledi.

Uğur, bana “Her hafta sonu tiyatro ya da sinemaya giderim.” dedi.

• Uğur, bana her hafta sonu tiyatro ya da sinemaya gittiğini söyledi.

 

Gelecek Zaman	Fiil + -(y)AcAk + İyelik Eki + Belirtme Eki
	Fiil + -mA + (y)AcAk + İyelik Eki + Belirtme Eki

                    

Benim	yapacağımı	gitmeyeceğimim
Senin	yapacağını	gitmeyeceğini
Onun	yapacağını	gitmeyeceğini
Bizim	yapacağımızı	gitmeyeceğimizi
Sizin	yapacağınızı	gitmeyeceğinizi
Onların	yapacaklarını	gitmeyeceklerini

 

Örnek Cümleler:

Abim, bana “Yarın İstanbul’a gideceğim.” dedi.

• Abim bana yarın İstanbul’a gideceğini söyledi.

Arkadaşım, bana “Bu yaz tatile nereye gideceksin?” diye sordu.

• Arkadaşım, bana bu yaz tatilde nereye gideceğimi sordu.

Ayşe, Ali’ye “Gelecek hafta piknik yapacağız.” dedi.

• Ayşe, Ali’ye gelecek hafta piknik yapacaklarını söyledi.

Yetkililer, halka “Üç ay içinde her şey normale dönecek.” dedi.

• Yetkililer halka üç ay içinde her şeyin normale döneceğini söyledi.

Bilim insanları “Korona virüs aşısı en geç bir yıl içinde bulunacak.” dedi.

• Bilim insanları Korona virüs aşısının en geç bir yıl içinde bulunacağını söyledi.

Ben, Esra’ya “Yarın okula gitmeyeceğim.” dedim.

• Ben, Esra’ya yarın okula gitmeyeceğimi söyledim.

Hasan, İbrahim’e “Sınav bittikten sonra ülkeme döneceğim.” dedi.

• Hasan, İbrahim’e sınav bittikten sonra ülkesine döneceğini söyledi,

Orhan, bana “Hangi derse çalışacaksın?” diye sordu.

• Orhan, bana hangi derse çalışacağımı sordu.

Müdür, öğrenciye “Çok işim var, bu yüzden seninle ilgilenemem.” dedi.

• Müdür, öğrenciye çok işi olduğunu, bu yüzden kendisiyle ilgilenemeyeceğini söyledi.

 

Karışık Örnekler:

Öğretmen, bize “Son sınavınız çok zor olacak.” dedi.

__________________________________________________________________.

Annem “Bu yaz virüsten dolayı tatile gitmeyeceğiz.” dedi.

____________________________________________________________________.

Cumhurbaşkanı, “Korona virüse karşı ücretsiz maske dağıtılacak.” dedi.

____________________________________________________________________.

Üniversite yönetimi “Korona virüsten sonra okullar yeniden açılacak.” dedi.

____________________________________________________________________.

Babam, bana “Okulunu bitirdikten sonra sana bisiklet alacağım.” dedi.

____________________________________________________________________.

Murat, bize “Geçen yıl Bodrum’a tatile gittim.” dedi.

____________________________________________________________________.

Abim, bize “Geçen ay spor yaptım ve 5 kilo verdim.” dedi.

____________________________________________________________________.

Ömer, bize “Dün son model bir araba aldım.” dedi.

____________________________________________________________________.

Ayşegül, Saliha’ya “Ben tüm konularımı bitirdim.” dedi.

____________________________________________________________________.

Öğrenciler, Ali Hoca’ya “Sizi çok seviyoruz ve her şey için teşekkür ediyoruz.” dediler. ____________________________________________________________________.

Babam, “Yarın akşam hep birlikte misafirliğe gideceğiz.” dedi.

____________________________________________________________________.

Kadın, adama, “Pardon beyefendi, cüzdanınızı düşürdünüz.” dedi.

____________________________________________________________________.

Ali Hoca, bana “Şu an uyuyorum, sizi sonra ararım.” dedim.

____________________________________________________________________.

Garson, müşteriye “Hoş geldiniz, ne alırsınız?” diye sordu.

____________________________________________________________________.

Telefon tamircisi, “Telefonunun bozulmuş ve tamir olmaz” dedi.

____________________________________________________________________.

 

Gereklilik Kipi Dolaylı Anlatım

Gereklilik Kipi

Fiil + -mA + İyelik Eki + gerektiği + Belirtme Eki söyledi

 

Doktor, bana “Her gün spor yapmalısın.” dedi.

• Doktor, bana her gün spor yapmam gerektiğini söyledi.

Öğretmen, bize “Sınavdan önce çok tekrar yapmalısınız.” dedi.

• Öğretmen, bize sınavdan önce çok tekrar yapmamız gerektiğini söyledi.

Annem “Ben biraz dinlenmeliyim.” dedi.

• Annem kendisinin biraz dinlenmesi gerektiğini söyledi.

Doktor, hastaya “Bu ilaçları kullanmamalısınız.” dedi.

• Doktor, hastaya bu ilaçları kullanmaması gerektiğini söyledi.

Uzmanlar “İş bulmak için en az iki dil öğrenmelisiniz.” diyor.

• Uzmanlar iş bulmak için en az iki dil öğrenmemiz gerektiğini söylüyor.

Müdür Bey “Türkçe öğrenmek için kitap okumalı ve Türkçe konuşmalısınız.” dedi.

• Müdür Bey Türkçe öğrenmek için kitap okumamız (gerektiğini) ve Türkçe konuşmamız gerektiğini söyledi.

 

 Emir Kipi Dolaylı Anlatım

Emir Kipi

Fiil + -mA + İyelik Eki + Belirtme Eki + söyledi / emretti

 

Öğretmen, bana “Ayağa kalk.” dedi.

• Öğretmen, bana ayağa kalkmamı söyledi.

Ali Hoca, bize “Derste telefon kullanmayın.” dedi.

• Ali Hoca, bize derste telefon kullanmamamızı söyledi.

Uzmanlar “Maskesiz sokağa çıkmayın.” dedi.

• Uzmanlar maskesiz sokağa çıkmamamızı söyledi.

Doktor, hastaya “Her gün en az on beş dakika koş.” dedi.

• Doktor hastaya her gün en az on beş dakika koşmasını söyledi.

Annem, bana “Hemen odanı topla.” dedi.

• Annem, bana hemen odamı toplamamı söyledi.

Ben, sana “Pencereyi aç” dedim.

• Ben sana pencereyi açmanı söyledim.

Ben, ona “Pencereyi aç” dedim.

• Ben ona pencereyi açmasını söyledim.

Ben, size “Pencereyi açın” dedim.

• Ben, size pencereyi açmanızı söyledim.

 

Ben, onlara “Pencereyi açın” dedim.

• Ben onlara pencereyi açmalarını söyledim.

 

Yusuf, bana “Derste öğretmeni dinle.” dedi.

• Yusuf, bana derste öğretmeni dinlememi söyledi.

 

Hilya, Ahmet’e “Yarın derse erken gel.” dedi.

• Hilya, Ahmet’e yarın derse erken gelmesini (Onun) söyledi.

 

Yusuf, Beksultan’a “Lütfen sınıfta sigara içme.” dedi.

• Yusuf, Beksultan’a sınıfta sigara içmemesini söyledi.
• (Yusuf, Beksultan’dan sınıfta sigara içmemesini rica etti.)

 

Aya, Nur’a “Bugün derste yanımda otur.” dedi.

• Aya, Nur’a bugün derste yanında oturmasını söyledi

 

Öğretmen, öğrencilere “Sınavdan önce çok tekrar yapın.” dedi.

• Öğretmen, öğrencilere sınavdan önce çok tekrar yapmalarını söyledi.