Yabancılar için Türkçe “-DIğI / -AcAğI sırada – anda “

Fiil + -DIğI sırada – anda

Bu zarf-fiil, temel cümledeki işin başlama zamanı ile yan cümledeki işin başlama zamanının neredeyse aynı, birbirine çok yakın olduğunu anlatmak için “aynı anda” anlamı ile kullanılır. (Bu yapı “-A/Irken” ile aynı anlamdadır.)

Yan cümledeki eylem gerçekleşirken, gerçekleştikten çok kısa bir zaman sonra temel cümledeki eylemde gerçekleşir.

Örnek:

Evden çıktım. (Temel Cümle) Babamı gördüm. (Yan Cümle)	Evden çıktığım sırada / anda babamı gördüm.
Tam alışverişe çıktım. (Temel Cümle) Yağmur yağmaya başladı. (Yan cümle)	Alışverişe çıktığım sırada / anda yağmur yağmaya başladı.

 

Ben	yaptığım sırada / anda
Sen	yaptığın sırada / anda
O	yaptığı sırada / anda
Biz	yaptığımız sırada / anda
Siz	yaptığınız sırada / anda
Onlar	yaptıkları sırada / anda

 

• Tam uçağa binerken telefonum çaldı.
• Uçağa bindiğim sırada / anda telefonum çaldı.

 

• Yemeğe başlarken misafirler geldi
• Yemeğe başladığımız sırada / anda misafirler geldi.

 

• Tam uykuya dalarken bebek ağlamaya başladı.
• Tam uykuya daldığım sırada / anda bebek ağlamaya başladı.

 

• Sen dışarı çıkarken telefonun çalmaya başladı.
• Sen dışarı çıktığın sırada / anda telefonun çalmaya başladı.

 

Örnekler:

Okuldan içeri girdim. O zaman öğretmenle karşılaştım.

Okuldan içeri girdiğim sırada / anda öğretmenle karşılaştım.

Ders çalışmaya başladım. Elektrikler kesildi.

Ders çalışmaya başladığım sırada / anda elektrikler kesildi.

Öğretmen ders anlatıyor. Öğrenciler telefonla konuşuyordu.

Öğretmen ders anlattığı sırada / anda öğrenciler telefonla konuşuyordu.

Seni arıyordum. Telefonumun şarjı bitti.

Seni aradığım sırada / anda telefonumun şarjı bitti.

Yemek yapıyordum. Arkadaşım alışverişe çağırdı.

Yemek yaptığım sırada / anda arkadaşım alışverişe çağırdı.

 

Fiil + -AcAğI sırada – anda

 Bu zarf-fiil, yan cümledeki fiilin gerçekleşmek üzereyken temel cümledeki olayların gerçekleştiğini anlatmak için “aynı anda” anlamı ile kullanılır. (-AcAkken anlamı vardır)

Yan cümledeki eylem gerçekleşecekken, gerçekleşmeden önce çok kısa bir arada/zamanda temel cümledeki eylem gerçekleşir.

 

Örnek:

Ders çalışacaktım. (Temel Cümle) Elektrikler kesildi. (Yan cümle)	Ders çalışacağım sırada / anda elektrikler kesildi
Seni arayacaktım. (Temel Cümle) Telefonumun şarjı bitti. (Yan cümle)	Seni arayacağım sırada / anda telefonumun şarjı bitti.

 

Ben	yapacağım sırada / anda
Sen	yapacağın sırada / anda
O	yapacağı sırada / anda
Biz	yapacağımız sırada / anda
Siz	yapacağınız sırada / anda
Onlar	yapacakları sırada  / anda

 

• Evden dışarı çıkacakken telefonum çaldı.
• Evden çıkacağım sırada / anda telefonum çaldı.

 

• Taksiye binecekken cüzdanımı evde unuttuğumu fark ettim
• Taksiye bineceğim sırada / anda cüzdanımı evde unuttuğumu fark ettim.

 

• Tam seni arayacakken misafirler geldi, arayamadım.
• Tam seni arayacağım sırada / anda misafir geldi, arayamadım.

 

• Doğum günümde şarkı söyleyecekken mikrofon bozuldu.
• Doğum günümde şarkı söyleyeceğim sırada / anda mikrofon bozuldu.

 

• İşten çıkacakken patronum mesaiye kalmamı istedi.
• İşten çıkacağım sırada / anda patronum mesaiye kalmamı istedi.

 

Araba kullanacağım. Benzin bittiğini fark ettim.

Araba kullanacağım sırada / anda benzin bittiğini fark ettim.

Hasta iyileşecekti. Birden durumu kötüleşmeye başladı.

Hasta iyileşeceği sırada / anda birden durumu kötüleşmeye başladı.

Yeni bir araba alacaktım. Tüm paramı borsada kaybettim.

Yeni bir araba alacağım sırada / anda tüm paramı borsada kaybettim

Yurt dışına çıkacaktım. Korona virüs yüzünden uçuşlar iptal oldu.

Yurt dışına çıkacağım sırada / anda Korona virüs yüzünden uçuşlar iptal oldu.  

Yağmur yağacaktı. Aniden güneş açtı.

Yağmur yağacağı sırada / anda aniden güneş açtı.